Open Access Advocate

Ambtshalve toetsing en het ‘aureool’ van de openbare orde bij overeenkomsten in strijd met een wettelijke norm

• Samenvatting

  Moet de rechter toetsen of een overeenkomst in strijd is met een wettelijke norm en daarmee nietig, als partijen dat niet aanvoeren? In HR 1 juni 2018, ECLI:NL:HR:2018:818 (Rabobank/X) bevestigt de Hoge Raad dat deze verplichting is beperkt tot wettelijke normen van openbare orde. Dat is toe te juichen.

• Auteursinformatie

  Mr. P.W. den Hollander

  Mr. P.W. den Hollander is advocaat bij Stibbe te Amsterdam en redacteur van dit tijdschrift.

Scheidslijnen tussen kansschade, proportionele aansprakelijkheid en de omkeringsregel

Enkele praktische opmerkingen over verschillen tussen deze drie leerstukken naar aanleiding van HR 27 oktober 2017, ECLI:NL:HR:2017:2786

• Samenvatting

  Het hier te bespreken arrest, waarin aan de orde was of een ziekenhuis aansprakelijk is voor schade als gevolg van een te laat uitgevoerde operatie, geeft aanleiding voor enkele gedachten over en praktische wenken voor de afbakening van kansschade, proportionele aansprakelijkheid en de omkeringsregel ten opzichte van elkaar. De drie figuren komen hier samen. Getracht wordt de grenzen nader in kaart te brengen.

• Auteursinformatie

  Mr. J. den Hoed

  Mr. J. den Hoed is cassatieadvocaat bij Köster Advocaten te Haarlem.

Beroepsaansprakelijkheid advocaten: een update

• Samenvatting

  De inhoud van de zorgplicht van de advocaat wordt mettertijd nader ingevuld door arresten van de Hoge Raad. Eind 2017 heeft de Hoge Raad wederom twee arresten gewezen over deze zorgplicht. Naar aanleiding van deze arresten maken auteurs enkele beschouwende opmerkingen over de onderzoeks- en waarschuwingsplicht (ook buiten de aan de advocaat verstrekte opdracht) en over de vraag wanneer sprake kan zijn van een (dreigend) belangenconflict.

• Auteursinformatie

  Mr. E.M. van Orsouw

  Mr. E.M. van Orsouw is advocaat bij Kennedy Van der Laan te Amsterdam.

  Mr. L.A. Godwaldt

  Mr. L.A. Godwaldt is advocaat bij Kennedy Van der Laan te Amsterdam.

Procederen bij de kantonrechter in erfrechtzaken: de nieuwe Handleiding erfrechtprocedures kantonrechter

• Samenvatting

  Op 12 december 2017 werd de Handleiding erfrechtprocedures kantonrechter vastgesteld. De handleiding vervangt de versie uit 2008. In deze bijdrage wordt de nieuwe handleiding besproken. Naast de doelstelling en opzet van de handleiding worden de algemene opmerkingen uit de handleiding besproken. De belangrijkste inhoudelijke wijzigingen ten opzichte van de vorige versie komen aan de orde.

• Auteursinformatie

  Mr. J.Th.M. Diks

  Mr. J.Th.M. Diks is advocaat bij Advocaten Familie- & Erfrecht te Eindhoven en Utrecht en docent bij diverse opleidingsinstellingen, waar hij onder andere de cursus ‘Succesvol procederen bij de kantonrechter in erfrechtzaken’ verzorgt.

Verdeling tijdens vereffening

• Samenvatting

  Het uitgangspunt bij een beneficiair aanvaarde nalatenschap is dat er pas kan worden verdeeld nadat de vereffening van de nalatenschap is voltooid. Op 19 mei 2017 heeft de Hoge Raad een arrest gewezen waarin hij een opening biedt voor een (partiële) verdeling van de nalatenschap alvorens de vereffening is afgerond. De Rechtbank Gelderland heeft bij uitspraak van 2 augustus 2017 gebruik gemaakt van deze door de Hoge Raad geboden opening. In dit artikel wordt deze ontwikkeling in de rechtspraak beschreven en wordt op dit punt een vergelijking gemaakt met de executele.

• Auteursinformatie

  Mr. J.Th.M. Diks

  Mr. J.Th.M. Diks is advocaat bij Advocaten Familie- & Erfrecht te Eindhoven en Utrecht en docent bij diverse opleidingsinstellingen.

  Mr. dr. N. Lavrijssen

  Mr. dr. N. Lavrijssen is docent bij de Juridische Hogeschool Avans-Fontys en medewerker bij het wetenschappelijk bureau van Advocaten Familie- & Erfrecht.

De uitleg van een olympische Topsportersovereenkomst: Van Gelder/NOC*NSF onder de loep

• Samenvatting

  In Van Gelder/NOC*NSF heeft de rechter marginaal getoetst of NOC*NSF in redelijkheid tot zijn besluit had kunnen komen om Van Gelder uit te sluiten van verdere deelname aan de Olympische Spelen. De auteur analyseert de juistheid van die normtoepassing. Hij concludeert dat een onjuiste maatstaf is toegepast; tussen partijen gold een Topsportersovereenkomst, en uitleg van die overeenkomst met toepassing van de Haviltex-norm was geboden. Het artikel is relevant voor NOC*NSF en atleten: dient NOC*NSF zijn contracten met olympische atleten te herzien en waar moeten atleten zich van vergewissen?

• Auteursinformatie

  Mr. M.A. de Vlieger

  Mr. M.A. de Vlieger is advocaat bij BASE Advocaten in Rotterdam.

Verhaal van onderzoekskosten: vreemde eend in de bijt van het enquêterecht

• Samenvatting

  De Meavita-beschikking bevestigt dat de toewijzing van een verzoek ex art. 2:354 BW aan hoge motiveringseisen moet voldoen. Maar past een uitgebreid onderzoek naar de aan individuele bestuurders en commissarissen te maken verwijten wel in de enquêteprocedure, en hoe verhoudt de maatstaf voor kostenverhaal zich tot maatstaven voor bestuurdersaansprakelijkheid?

• Auteursinformatie

  Mr. C.J-A. Seinen

  C.J-A. Seinen is cassatieadvocaat bij Ekelmans & Meijer Advocaten in Den Haag en gastonderzoeker bij het Amsterdam Centre for Comprehensive Law (Vrije Universiteit Amsterdam).

De kooptitel en aandelen

• Samenvatting

  In deze bijdrage bespreekt de auteur de toepasselijkheid van de kooptitel op koop van aandelen en haar gevolgen, toegespitst op BV-aandelen. Partijen wijken in een SPA vaak (onbewust) af van de kooptitel, die deze beoogde regeling onbedoeld kan doorkruisen. Een teleurgestelde (ver)koper kan daarvan gebruik maken, maar uitsluiting is logisch en in beginsel mogelijk. Algehele uitsluiting werkt echter niet zonder meer. Partijen zouden daarom per artikel moeten opnemen in hoeverre zij beogen af te wijken.

• Auteursinformatie

  Mr. T.J. Mosk

  Mr. T.J. Mosk is advocaat bij Blenheim Advocaten te Amsterdam.

Aardbevingsschade en het aansprakelijkheidsrecht: over vergoeding van waardevermindering en omkering van de bewijslast

• Samenvatting

  Het aardbevingsdossier laat ook het aansprakelijkheidsrecht niet onberoerd. Zowel de civiele rechter als de wetgever schiet benadeelden met aardbevingsschade als gevolg van gaswinning in Groningen te hulp. Waar liggen de betekenis en meerwaarde van het aansprakelijkheidsrecht?

• Auteursinformatie

  Mr. R.D. Lubach

  Mr. R.D. Lubach is advocaat bij Houthoff Buruma te Amsterdam en redacteur van Maandblad voor Vermogensrecht.

De positie van de aandeelhouder bij een gedwongen omzetting van schuld in aandelenkapitaal buiten insolventie

• Samenvatting

  Het omzetten van schuld in aandelenkapitaal, of een debt for equity swap, kan een manier zijn om een onderneming succesvol financieel te herstructureren. In deze bijdrage wordt ingegaan op de mogelijkheden voorschuldeisers om buiten insolventie de zittende aandeelhouder te dwingen medewerking te verlenen aan een omzetting van schuld in aandelenkapitaal.

• Auteursinformatie

  Mr. G.J.L. Bergervoet

  Mr. G.J.L. Bergervoet is advocaat bij Clifford Chance te Amsterdam en is daarnaast als fellow verbonden aan het Onderzoekcentrum voor Onderneming & Recht aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

Toerekening van onrechtmatig (semi)overheidshandelen; over oude en nieuwe subregels, trends en ontwikkelingen

Bespreking van HR 26 juli 2015, ECLI:NL:HR:2015:1750 (Windpark Zeeland/Delta) en HR 18 september 2015, ECLI:NL:HR:2015:2722 (Staat/werknemer X)

• Samenvatting

  Bespreking van twee recente arresten over ‘automatische toerekening’ krachtens verkeersopvatting in geval van rechtsdwaling of naderhand vernietigde besluitvorming. Deze bekende subregel wordt daarin uitgebreid naar supranationaal recht en naar handelen door een geprivatiseerd overheidsorgaan. De achtergrond van deze vorm van toerekening komt aan de orde, evenals bespreking van een recent pleidooi om daarin het ‘profijtbeginsel’ te betrekken.

• Auteursinformatie

  Mr. P. Memelink

  Mr. P. Memelink is professional support lawyer en hoofd kennismanagement bij Houthoff Buruma te Amsterdam.

Nieuw fiscaal procesrecht op de Caribische eilanden

Something old, something new

• Samenvatting

  In de Caribische delen van het Koninkrijk overzee wordt in 2015, tien jaar na de invoering in Nederland, de tweede feitelijke instantie in belastingzaken ingevoerd. Daarmee wordt ook de mogelijkheid van cassatie bij de Hoge Raad der Nederlanden geopend. Op Aruba bestaat hoger beroep sinds 1 januari 2015. Per 30 juni 2015 hebben Bonaire, Sint Eustatius en Saba (de BES-eilanden) zich aangesloten bij de ‘Arubaanse regeling’. De verwachting is dat ook Curaçao en Sint Maarten snel, waarschijnlijk in 2015, zullen volgen. Cassatie bij de Hoge Raad is mogelijk zodra alle eilanden hoger beroep hebben ingevoerd.

• Auteursinformatie

  Mr. D.G. Barmentlo

  Mr. D.G. Barmentlo is als advocaat-belastingkundige per 1 juli 2015 verbonden aan Jaegers & Soons advocaten te Amsterdam.

  Mr. B. Jongmans

  Mr. B. Jongmans is als advocaat-belastingkundige verbonden aan Gaming Legal Dutch Caribbean te Willemstad.

Contractuele vervaltermijnen

Een overzicht aan de hand van de jurisprudentie van de Raad van Arbitrage voor de Bouw

• Samenvatting

  Bouwcontracten bevatten vaak vervalbedingen, waarover bij de Raad van Arbitrage voor de Bouw veel jurisprudentie verschijnt. Een categorisering van deze vervalbedingen en van deze rechtspraak in combinatie met de literatuur inzake vervalbedingen geeft inzicht in het formuleren van vervalbedingen en in de rechtsgevolgen ervan.

• Auteursinformatie

  Mr. S.J.H. Rutten

  Mr. S.J.H. Rutten is advocaat bij Simmons & Simmons te Amsterdam en auteur van Praktijkboek verjarings- en vervaltermijnen in de bouw, IBR 2014.

Private enforcement van het mededingingsrecht: de toekomst van schadevergoedingsprocedures voor kartelschade in Nederland

• Samenvatting

  De handhaving c.q. afdwinging van (de normen van) het mededingingsrecht kent een duale uitwerking. Deze kenmerkt zich namelijk door een publiekrechtelijke en een privaatrechtelijke dimensie. De publiekrechtelijke handhaving is in handen van de nationale mededingingsautoriteiten, zoals de Autoriteit Consument & Markt in Nederland, en van de Europese Commissie binnen de Europese Unie. Publiekrechtelijke interventie heeft tot dusver steeds voorop gelopen binnen de Europese Unie en binnen de EU-lidstaten. Privaatrechtelijke handhaving, dan wel private enforcement, is echter aan een opkomst bezig: het betreft hier de toepassing van mededingingsrechtelijke normen in geschillen tussen private partijen, in het bijzonder in procedures die draaien om schadeverhaal ten aanzien van schade die een onderneming heeft geleden door de kartelgedragingen van andere marktpartijen. De opkomst van het fenomeen van private enforcement van het mededingingsrecht is recent kracht bij gezet door nieuwe regelgevingsinitiatieven van de Europese Commissie. In de Nederlandse rechtspraak zijn inmiddels de eerste schadevergoedingszaken vanwege (gestelde) kartelschade aanhangig. Ondanks deze initiatieven staat private enforcement van het mededingingsrecht in Nederland nog in de kinderschoenen: er zijn nog veel onduidelijkheden en nog vele stappen te zetten alvorens het is uitgegroeid tot een volwassen rechtsgebied. Denk hierbij aan de vaststelling c.q. berekening van geleden schade. Ook op het vlak van de organisatie en financiering van claim(procedure)s zijn interessante ontwikkelingen gaande in de vorm van voorstellen tot nieuwe Nederlandse wetgeving op het gebied van de ‘class action’.

• Auteursinformatie

  J. Houdijk

  Mr. dr. J. Houdijk is advocaat bij AKD te Brussel, Praktijkgroep Europees en Mededingingsrecht.

  T. Schäfers

  Mr. T. Schäfers is advocaat bij AKD te Brussel, Praktijkgroep Europees en Mededingingsrecht.

Opnamen van getuigenverhoren in het civiele procesrecht; onmisbaar?!

• Samenvatting

  Een onderzoek naar de wenselijkheid om de mogelijkheid te verankeren in het civiele procesrecht om getuigen(bewijs) op audio of audiovisuele gegevensdrager vast te leggen.

• Auteursinformatie

  Mr. T.B.M. Kersten

  Mr. T.B.M. Kersten is advocaat bij Meesterwerk Advocaten & Mediators

Het arrest Wintersteiger en de plaats van het schadebrengende feit: het Hof van Justitie zet de doos van Pandora verder open

• Samenvatting

  Het Hof van Justitie heeft in het arrest Wintersteiger prejudiciële vragen beantwoord van het Oostenrijkse Oberste Gerichtshof over de uitleg van artikel 5 punt 3 Verordening 2001/44/EG in geval van inbreuk op een in Oostenrijk geregistreerd merk. De Merkenrichtlijn, die het nationale merkenrecht van de lidstaten harmoniseert, heeft geen betrekking op procesrechtelijke aspecten zoals de aanwijzing van de bevoegde rechter.¹x Richtlijn 2008/95/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 oktober 2008 betreffende de aanpassing van het merkenrecht der lidstaten, PbEU 2008, L 299/25-33. De nationale rechter bepaalt aan de hand van Verordening 2001/44/EG²x Verordening (EG) nr. 44/2001 van de Raad van 22 december 2000 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken PbEG 2001, L 12/1-23 (Verordening 2001/44/EG). en het nationale procesrecht zijn internationale bevoegdheid. In het arrest Wintersteiger geeft het Hof van Justitie aanknopingspunten voor het bepalen van de bevoegde rechter bij inbreuk op een nationaal merk.

  Noten

  • * Met dank aan prof. mr. M. Koppenol-Laforce en mr. M. Zilinsky voor hun commentaar.

  • 1 Richtlijn 2008/95/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 oktober 2008 betreffende de aanpassing van het merkenrecht der lidstaten, PbEU 2008, L 299/25-33.

  • 2 Verordening (EG) nr. 44/2001 van de Raad van 22 december 2000 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken PbEG 2001, L 12/1-23 (Verordening 2001/44/EG).

• Auteursinformatie

  Mr. H.W. Wefers Bettink

  Mr. H.W. Wefers Bettink is advocaat bij Houthoff Buruma te Amsterdam.

Mogelijkheden van bewijsvergaring; recente ontwikkelingen

• Samenvatting

  Gelijk hebben en gelijk krijgen zijn twee verschillende dingen. Bewijs is in dat verband van groot belang. Om een goede inschatting te kunnen maken van een rechtspositie en eventuele proceskansen is het belangrijk het beschikbare bewijs in kaart te brengen. In de praktijk is een ontwikkeling waar te nemen waarbij de mogelijkheden om bewijs te vergaren steeds ruimer worden toegepast. In deze bijdrage behandelen de auteurs de verschillende mogelijkheden om bewijs te vergaren die van belang zijn voor de ondernemingsrechtspraktijk, zowel tijdens als voorafgaand aan een procedure. In dit kader wordt aandacht besteed aan de eigen bevoegdheid van de rechter om informatie te verzoeken (art. 22 Rv), het voorlopig getuigenverhoor, de openlegging van boeken en bescheiden (art. 162 Rv), de vordering tot openlegging van de administratie (art. 3:15j BW) en de vordering tot inzage of afgifte van bescheiden (art. 843a Rv) alsmede het conceptwetsvoorstel op dat punt.

• Auteursinformatie

  Mr. G.J.R. Kalsbeek

  Mr. G.J.R. Kalsbeek is advocaat bij NautaDutilh te Rotterdam.

  Mr. P.N. Malanczuk

  Mr. P.N. Malanczuk is advocaat bij NautaDutilh te Rotterdam.

Kroniek Civiele rechtspraak mededingingsrecht 2010

• Samenvatting

  Deze kroniek Civiele Rechtspraak 2010 bespreekt evenals vorig jaar de door Nederlandse civiele rechters gewezen uitspraken waarin het Nederlandse en/of Europese mededingingsrecht aan de orde kwam. De fiscale aftrekbaarheid van mededingingsrechtelijke boetes wordt ook kort behandeld. In aanvulling daarop bevat deze kroniek tevens een kort overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van schadevergoedingsacties op basis van mededingingsrechtelijke overtredingen in Nederland en in enkele ons omringende landen.

• Auteursinformatie

  Mr. M.G. Bredenoord-Spoek

  Mr. M.G. Bredenoord-Spoek is werkzaam als advocaat bij Stibbe.

  Prof. dr. J.S. Kortmann

  Prof. dr. J.S. Kortmann is werkzaam als advocaat bij Stibbe.

Het strenge Hof

• Auteursinformatie

  Mr. Mirto F. Murray

  Mr. Mirto F. Murray is advocaat/vennoot bij SMS Attorneys at Law en lid van de redactie van het Caribisch Juristenblad.

Consumentenbescherming en uitleg

• Samenvatting

  Het Nederlandse consumentenrecht is uitgebreid met de Wet Van Dam. Deze wet brengt een wijziging aan in de zwarte en grijze lijsten van de artikelen 6:236 en 6:237 BW en beoogt de opzegging van duurrelaties voor de consument te vergemakkelijken. Aan de Wet Van Dam kleven de nodige haken en ogen. Voorts wordt het arrest Pénzügyi Lízing/Schneider van het HvJ EU over de ambtshalve toetsing van oneerlijke bedingen besproken. In dit arrest oordeelde het HvJ EU dat de rechter ambtshalve instructiemaatregelen moet treffen om na te gaan of het litigieuze beding binnen de werkingssfeer van de Richtlijn oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten valt.

• Auteursinformatie

  Mr. drs. J.H.M. Spanjaard

  Mr. drs. J.H.M. Spanjaard is advocaat bij La Gro Advocaten te Alphen aan den Rijn.