Open Access Advocate

Een kijkje in de kaarten van de wetgever: de moeizame ontwikkeling naar een werkelijk transparant en toegankelijk wetgevingsproces

• Samenvatting

  Het kabinet heeft, blijkens een recente brief over de transparantie van wetgeving, transparantie van het wetgevingsproces hoog in het vaandel. In dit artikel loop ik een aantal ontwikkelingen in eigen land en in andere landen langs die het verhogen van de transparantie van het wetgevingsproces tot doel hebben. De bijdrage laat zien dat transparantie van het wetgevingsproces geen doel op zich is, het is slechts een middel om de toegankelijkheid van het wetgevingsproces – en dat dan in termen van de mogelijkheden om goed geïnformeerd te kunnen meeweten, meedenken en wellicht zelfs op enigerlei wijze deel te kunnen nemen aan de beslissingen (participatie) – te borgen of te verhogen. Voor het draagvlak – de legitimiteit – van wettelijke regels zijn transparantie en de daardoor mogelijk gemaakte participatie van burgers (rechtstreeks of via hun vertegenwoordigers) van groot belang. Het artikel concludeert met de vaststelling dat het Nederlandse wetgevingsproces niet erg transparant is in de zin dat het buitenstaanders buiten de kring van de wetgevingsactoren zelf actief uitnodigt tot het deelnemen aan het debat over de beleidsvorming via wetgeving. De voornemens uit de brief van het kabinet veranderen daar niet veel aan.

• Auteursinformatie

  Prof. dr. W.J.M. Voermans

  Prof. dr. W.J.M. (Wim) Voermans is hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden en Wetenschappelijk directeur van het Instituut voor Publiekrecht van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van diezelfde universiteit.

Nieuwe piketpalen bij aansprakelijkheidsvorderingen tegen indirecte bestuurders via art. 2:11 BW

• Samenvatting

  De Hoge Raad slaat nieuwe piketpalen. In het geval van externe bestuurdersaansprakelijkheid van de rechtspersoon-bestuurder is de indirecte bestuurder hoofdelijk aansprakelijk via art. 2:11 BW. Een persoonlijk ernstig verwijt van de indirecte bestuurder is daarvoor niet nodig. De indirecte bestuurder kan zich wel beroepen op een disculpatiegrond, waarvoor hij de stelplicht en bewijslast draagt.

• Auteursinformatie

  Mr. Y.A. Wehrmeijer

  Mr. Y.A. Wehrmeijer en mr. J.P.W.M. van Heijningen zijn advocaat bij Houthoff Buruma te Amsterdam, werkzaam in de praktijkgroep Corporate & Commercial Litigation.

  Mr. J.P.W.M. van Heijningen

Integreren we in de toekomst ook wetgeving op het gebied van klimaat en energie?

• Auteursinformatie

  Mr. V.M.Y. (Valérie) van ’t Lam

  Mr. V.M.Y. van ’t Lam is advocaat bij Stibbe te Amsterdam.

Beheersen en bestrijden – het voorzorgsbeginsel en informatieplichten bij de onzekere risico’s van Q-koorts

• Samenvatting

  In dit artikel gaan de auteurs in op de rol die het voorzorgsbeginsel speelt in de uitspraak van de Rechtbank Den Haag over de aansprakelijkheid van de Staat vanwege de Q-koortsepidemie.

• Auteursinformatie

  Mr. M.J.W. (Matthijs) Timmer

  Mr. M.J.W. Timmer is legal counsel bij de Nederlandse Aardolie Maatschappij.

  Mr. N. (Nikky) van Triet

  Mr. N. van Triet is advocaat bij Van der Feltz advocaten en promovenda aan de Radboud Universiteit Nijmegen op het gebied van overheidsaansprakelijkheid bij informatieverstrekking.

Opnieuw beweging in de rechtspraak voor de benadeelden van de Groningse gaswinning

Rb. Noord-Nederland 1 maart 2017, ECLI:NL:RBNNE:2017:715

• Samenvatting

  De Rechtbank Noord-Nederland maakt in haar vonnis van 1 maart 2017 een uitzondering op het uitgangspunt dat voor toekenning van immateriële schade bij ‘zuivere’ persoonsaantastingen sprake dient te zijn van een in de psychiatrie erkend ziektebeeld. De benadeelden van de Groningse gaswinning kunnen derhalve voor vergoeding van immateriële schade in aanmerking komen zonder dat sprake is van geestelijk letsel.

• Auteursinformatie

  Mr. M.J. Journée

  Mr. M.J. Journée is advocaat bij Nysingh advocaten-notarissen te Apeldoorn op de sectie Aansprakelijkheid, Verzekering & Vervoer.

Finaliteit bij hoofdelijkheid? Een gewaarschuwd mens telt voor twee

• Samenvatting

  Hoofdelijkheid kan het bereiken van een schikking met een finaal karakter voor een individuele (hoofdelijke) schuldenaar compliceren, specifiek in geval van zogenoemde massaschadeclaims. Een individuele schikking met een schuldeiser raakt regresvorderingen van de overige hoofdelijke schuldenaren op de schikkende schuldenaar in beginsel niet. De auteurs beschrijven hoe een schikkende schuldenaar ook finaliteit in deze regresverhouding kan trachten te bevorderen en zij geven diverse wenken in dit verband die in de praktijk mogelijk van pas komen.

• Auteursinformatie

  Mr. D.J. Beenders

  Mr. D.J. Beenders zijn advocaat bij De Brauw Blackstone Westbroek te Amsterdam.

  Mr. A.D. Polkerman

  Mr. A.D. Polkerman zijn advocaat bij De Brauw Blackstone Westbroek te Amsterdam.

  Mr. W. Hofstee

  Mr. W. Hofstee zijn advocaat bij De Brauw Blackstone Westbroek te Amsterdam.

Niet-contractuele aansprakelijkheid Unie voor fouten Europese Ombudsman

Schending zorgvuldigheidsbeginsel en redelijke termijn altijd een voldoende gekwalificeerde schending?

• Samenvatting

  In het arrest Staelen/Ombudsman heeft het Hof van Justitie geoordeeld over de aansprakelijkheid van de Europese Ombudsman. Het arrest is interessant vanwege de overwegingen over het vereiste van de voldoende gekwalificeerde schending. Dit heeft ook betekenis voor de situatie waarin de Nederlandse overheid in strijd handelt met het Unierecht.

• Auteursinformatie

  Mr. R. Meijer

  Mr. R. Meijer is advocaat bij Zippro Meijer Citteur te Amsterdam.

De onherroepelijke volmacht en de ontbinding van de huwelijksgemeenschap waarin de volmachtgever is gehuwd

• Samenvatting

  De onherroepelijke volmacht eindigt niet door de ontbinding van de wettelijke gemeenschap waarin de volmachtgever is gehuwd. Ook niet indien de grond van de ontbinding de dood van de volmachtgever of de dood van zijn echtgenoot is. Wel zal de gevolmachtigde aan de volmacht in beginsel niet de bevoegdheid ontlenen om te beschikken over een gemeenschapsgoed.

• Auteursinformatie

  Prof. dr. S. Perrick

  Prof. dr. S. Perrick is advocaat te Amsterdam.

Sporttuchtrecht 2.0

• Samenvatting

  Het sporttuchtrecht/private verenigingstuchtrecht heeft een bijzondere positie en een eigen domein binnen het recht. In dit artikel wordt dit domein nader beschouwd. Binnen het sporttuchtrecht is een bijzondere rol weggelegd voor de scheidsrechter. Scheidsrechterlijke beslissingen mogen slechts marginaal worden getoetst, op basis van het ‘field of play’-principe. Het sporttuchtrecht is effectief en vergroot in veel gevallen de acceptatiebereidheid onder sporters. Sportrechtelijke tuchtprocedures zijn vaak sneller en goedkoper dan gewone civiele procedures en bovendien beschikt de tuchtrechter over sportspecifieke kennis en kan er adequaat worden gestraft. Publieke regulering van het sporttuchtrecht is niet nodig, omdat het sporttuchtrecht nu voldoende effectief is en overbodige regulering zou kunnen leiden tot een knock-out van een goed functionerend systeem.

• Auteursinformatie

  Mr. M. van Dijk

  Mr. M. (Michiel) van Dijk is advocaat en partner bij CMS Derks Star Busman in Utrecht. Daarnaast is hij als bestuurder, arbiter en sporter actief in de sportwereld.

Verhaal van onderzoekskosten: vreemde eend in de bijt van het enquêterecht

• Samenvatting

  De Meavita-beschikking bevestigt dat de toewijzing van een verzoek ex art. 2:354 BW aan hoge motiveringseisen moet voldoen. Maar past een uitgebreid onderzoek naar de aan individuele bestuurders en commissarissen te maken verwijten wel in de enquêteprocedure, en hoe verhoudt de maatstaf voor kostenverhaal zich tot maatstaven voor bestuurdersaansprakelijkheid?

• Auteursinformatie

  Mr. C.J-A. Seinen

  C.J-A. Seinen is cassatieadvocaat bij Ekelmans & Meijer Advocaten in Den Haag en gastonderzoeker bij het Amsterdam Centre for Comprehensive Law (Vrije Universiteit Amsterdam).

Controlevereiste bij FZO’s: beschikken door de pandgever niet (langer) geoorloofd?

• Samenvatting

  Op 10 november 2016 heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie een belangrijk arrest gewezen over de betekenis van het controlevereiste bij FZO’s. Onderzocht wordt of de huidige Nederlandse praktijk op dit punt zich verdraagt met de uitspraak van het Hof, en zo nee, wat daarvan de consequenties zijn.

• Auteursinformatie

  Prof. mr. W.A.K. Rank

  Prof. mr. W.A.K. Rank is hoogleraar Financieel Recht aan de Universiteit Leiden en advocaat te Amsterdam.

Samenloop bij gemengde overeenkomsten

Enige gedachten over de toepassing van art. 6:215 BW naar aanleiding van HR 10 maart 2017, ECLI:NL:HR:2017:405, RvdW 2017/342

• Samenvatting

  Over de in art. 6:215 BW geregelde samenloop van rechtsregels bij gemengde overeenkomsten wees de Hoge Raad onlangs een belangwekkend arrest (HR 10 maart 2017, ECLI:NL:HR:2017:405, RvdW 2017/342), dat meer duidelijkheid biedt over de wijze waarop art. 6:215 BW moet worden toegepast. Dit arrest staat in deze bijdrage centraal.

• Auteursinformatie

  Mr. dr. P.S. Bakker

  Mr. dr. P.S. Bakker is advocaat bij Spigt Dutch Caribbean en verbonden aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Münchhausen revisited: de bewijsovereenkomst als instrument voor contractenmakers

• Samenvatting

  In deze bijdrage wordt beschreven hoe de bewijsovereenkomst kan worden gebruikt om boilerplate-clausules zodanig te verstevigen dat ze ook in de Nederlandse contractspraktijk het beoogde effect hebben. Na een korte inleiding over de toelaatbaarheid van bewijsovereenkomsten in het Nederlandse recht wordt specifiek ingegaan op het nut van bewijsafspraken voor een no oral modification clause, een non-waiver clause en een entire agreement clause. Daarbij wordt voor elk van deze drie veelgebruikte clausules een tekstsuggestie aangereikt. Verder wordt aan de hand van de jurisprudentie van de laatste tien jaar uitgelegd in welke situaties het waarschijnlijk geen zin heeft om zulke clausules uit te breiden met een bewijsregeling.

• Auteursinformatie

  Mr. M. Uijen

  Mr. M. Uijen is advocaat bij Griffiths Advocaten.

Recht doen aan wat partijen bedoelen

• Samenvatting

  Het leerstuk van de uitleg van overeenkomsten blijft in beweging. Waar in 1981 en 1993 de grenspalen werden geslagen door ontwikkeling van de Haviltex-norm en de cao-norm, is sindsdien binnen die norm verfijnd. In 2004 oordeelde de Hoge Raad in DSM/Fox dat tussen beide normen een vloeiende overgang bestaat. Tussen de Haviltex- en cao-norm bleef evenwel een waterscheiding bestaan. Op 25 november 2016 sloeg de Hoge Raad in zijn arrest FNV/Condor een brug tussen cao en Haviltex. Bij uitleg gaat het om wat concreet met een bepaling is bedoeld, niet om wat partijen zouden hebben gewild als ze overal rekening mee hadden gehouden, aldus de Hoge Raad in zijn arrest Flexabram/Iprem van 9 december 2016. Beide arresten worden in deze bijdrage besproken.

• Auteursinformatie

  Mr. drs. J.H.M. Spanjaard

  Mr. drs. J.H.M. Spanjaard is advocaat bij La Gro Advocaten in Alphen aan den Rijn.

Eigendomsvoorbehoud, verpandingen en voorwaardelijk eigendomsrecht

De grens tussen goederenrecht en verbintenissenrecht en mogelijke toepassingen (Rabobank/Reuser)

• Samenvatting

  De Hoge Raad heeft in Rabobank/Reuser bij de overdracht onder eigendomsvoorbehoud het eigendomsrecht onder opschortende voorwaarde erkend en wel als goederenrechtelijk werkende recht (werking jegens derden). Hij schept duidelijkheid en maakt daarmee de toepassing van het eigendomsvoorbehoud en overdracht onder voorwaarden beter hanteerbaar voor de praktijk. Wel zal aan de hand van het arrest nog nadere invulling moeten worden gegeven aan de inhoud van de bevoegdheden van het eigendomsrecht onder opschortende voorwaarde.

• Auteursinformatie

  Mr. A.H. Scheltema

  Mr. A.H. Scheltema is advocaat bij NautaDutilh in Amsterdam.

Recht voor de zorgmarkten

Een overzicht

• Samenvatting

  De wetgever heeft ervoor gekozen om de zorg in te richten als een markt en zij is een aanzienlijk (complex) aandeel van onze economie geworden. De zorgmarkten zijn sterk gereguleerd door de overheid. Niettemin opereren zorginstellingen op de zorgmarkt steeds meer als gewone ondernemingen en zijn recht en financiering van de zorg een deel van het ondernemingsrecht. Dit artikel geeft een overzicht van deze verhoudingen.

• Auteursinformatie

  Prof. mr. J.G. Sijmons

  Prof. mr. dr. dr. J.G. Sijmons is hoogleraar Gezondheidsrecht aan de Universiteit Utrecht en advocaat bij Nysingh advocaten-notarissen NV.

De faillerende zorginstelling

• Samenvatting

  De introductie van marktwerking in de gezondheidszorg heeft tot gevolg dat zorginstellingen in toenemende mate blootgesteld worden aan het risico van een faillissement. De publieke belangen in de zorg maken dat het faillissement van een zorginstelling een aantal eigenaardigheden kent. De auteurs verkennen in dit artikel een aantal bijzonderheden door de rollen van de overheid, de zorgverzekeraar en de curator onder de loep te nemen.

• Auteursinformatie

  Mr. K. Meersma

  Mr. K. Meersma is advocaat bij AKD.

  Mr. T. Hekman

  Mr. T. Hekman is advocaat bij AKD.

  Mr. J. Rijken

  Mr. J Rijken is advocaat bij AKD.

Governance in het ziekenhuis

Het participatiemodel als Haarlemmerolie?

• Samenvatting

  In deze bijdrage gaat de auteur in op de verhoudingen binnen het ziekenhuis. Belicht worden de door de tijd gewijzigde rol en positie van de medisch specialist en de raad van bestuur van het ziekenhuis in relatie tot de nimmer aflatende beslissingen vanuit de wetgever die invloed uitoefenen op die positie. De auteur schetst een mogelijke invulling van het door de politiek geopperde participatiemodel en gaat in op het op dit moment schaarse aantal praktijkvoorbeelden waarbij bestuurbaarheid en gelijkgerichtheid binnen het ziekenhuis vanuit de hoek van het ondernemingsrecht handen en voeten worden gegeven.

• Auteursinformatie

  Mr. T.A.M. van den Ende

  Mr. T.A.M. van den Ende is advocaat/partner Gezondheidszorg bij Nysingh advocaten-notarissen.

De Governancecode Zorg 2017

Wondermiddel, doekje voor het bloeden of een geschikt instrument?

• Samenvatting

  Op 15 december 2016 is de Governancecode Zorg 2017 aangeboden aan de cliëntenorganisaties binnen de zorg. De auteurs van dit artikel houden deze Code tegen het licht en vergelijken deze met de Zorgbrede Governancecode 2010 en de Corporate Governancecode 2016. Voorts beantwoorden zij de volgende vragen: (a) draagt de Code op een adequate wijze bij aan de vier speerpunten van het beleid van de minister van VWS; (b) hoe vernieuwend is de Code; (c) wat moet er in de bestuurskamer en de kamer van de raad van toezicht veranderen; en (d) vergroot de Code het aansprakelijkheidsrisico voor bestuurders en leden van de raad van toezicht?

• Auteursinformatie

  Prof. mr. W.J. Oostwouder

  Prof. mr. W.J. Oostwouder is hoogleraar Bedrijfsfinancieel Recht aan de Universiteit Utrecht, advocaat bij Loyens & Loeff en lid van het Zorgteam van dit kantoor en directeur/eigenaar van Meer Kennis, Juridische en Governance Opleidingen te Hoofddorp.

  Mr. F.L. Leijdesdorff

  Mr. F.L. Leijdesdorff is advocaat partner bij het Zorgteam van Loyens & Loeff.

Het recht van de legitimaris op informatie over de periode voor het overlijden van de erflater

• Samenvatting

  In dit artikel onderzoeken de auteurs of en in hoeverre de legitimaris belang heeft bij en recht heeft op inzage in de financiële situatie (waaronder bankafschriften) van de erflater over de periode vóór het overlijden van de erflater. Tevens wordt onderzocht of er daarbij verschil bestaat tussen het belang bij en recht op informatie voor de legitimaris-niet-erfgenaam bij het doen van een beroep op de legitieme portie en de inkorting en dat van de legitimaris-erfgenaam. Ten slotte onderzoeken de auteurs of de wet beschikt over sanctiemiddelen wanneer het recht op informatie van de legitimaris wordt geschonden en in hoeverre de bescherming van de legitimaris-niet-erfgenaam zich verhoudt tot de bescherming van de legitimaris-erfgenaam.

• Auteursinformatie

  Mr. F.W. Brans

  Mr. F.W. Brans is senior jurist bij AD Advocaten te Amsterdam.

  Mr. Ph.A.J. Raaijmaakers

  Mr. Ph.A.J. Raaijmaakers is advocaat bij AD Advocaten te Amsterdam.