Open Access Advocate

Negen jaar later: eindoordeel in zaak van mobiele operators

• Samenvatting

  In de zaak van de mobiele operators heeft de raad van bestuur van de NMa op 26 oktober 2011 een nieuw besluit op bezwaar genomen. Dit besluit volgt op de vernietiging van het eerdere besluit op bezwaar van 27 september 2004 door de rechtbank en bevestiging van die uitspraak door het CBb, volgend op de prejudiciële beslissing van het Hof van Justitie. Hiermee is na bijna negen jaar, gerekend vanaf de boeteoplegging bij besluit van 30 december 2002, een einde aan de zaak gekomen. Bedroeg het gezamenlijke bedrag van de boetes in 2002 circa 88 miljoen euro voor vijf operators, uiteindelijk is dit bedrag door de NMa met meer dan 80 procent verlaagd tot ongeveer 16 miljoen euro voor drie operators. Procederen is weliswaar een kwestie van lange adem en niet goedkoop, maar heeft hier wel degelijk geloond.

• Auteursinformatie

  Mr. L.E.J. Korsten

  Mr. L.E.J. Korsten is advocaat bij DLA Piper Nederland N.V.

Kroniek Nederlands mededingingsrecht 2011

• Samenvatting

  Het verslagjaar 2011 bracht een aardige oogst aan zaken en ontwikkelingen voort. De NMa rondde zes kartelzaken af met een boetebesluit en legde daarmee aan vierendertig ondernemingen een boete op van in totaal 39,7 miljoen euro. Dat bedrag is beduidend lager dan in 2010, maar aanmerkelijk hoger dan in 2009. Twee natuurlijke personen hebben boetes opgelegd gekregen van in totaal 75.000 euro. Aan geen van de kartelzaken die tot boetes hebben geleid is een clementiemelding voorafgegaan. Daar staat tegenover dat in drie zaken gebruik is gemaakt van informatie afkomstig van andere overheidsinstanties. In zes zaken is het onderzoek stopgezet vanwege onvoldoende bewijs.

• Auteursinformatie

  Mr. A.R. Bosman

  Mr. A.R. Bosman is als advocaat werkzaam bij CMS Derks Star Busmann.

  Mr. E. Oude Elferink

  Mr. E. Oude Elferink is als advocaat werkzaam bij CMS Derks Star Busmann.

  Mr. R.N.A. Nieuwmeyer

  Mr. R.N.A. Nieuwmeyer is als advocaat werkzaam bij CMS Derks Star Busmann.

  Mr. A.P.C. Hazelhoff

  Mr. A.P.C. Hazelhoff is als advocaat werkzaam bij CMS Derks Star Busmann.

Kroniek civiele rechtspraak mededingingsrecht 2011

• Samenvatting

  In deze kroniek worden door Nederlandse civiele rechters in 2011 gewezen uitspraken waarin het Nederlandse en/of Europese mededingingsrecht aan de orde kwam, besproken. Net als in de kronieken van vorige jaren wordt ook kort aandacht besteed aan fiscale aspecten. Bovendien werd vorig jaar aandacht gevraagd voor enkele belangwekkende uitspraken met betrekking tot schadevergoedingsvorderingen op basis van mededingingsrechtelijke overtredingen. Het betrof vooral buitenlandse uitspraken, die de auteurs niettemin relevant achtten voor de Nederlandse rechtsontwikkeling. In 2011 zijn ook in Nederland een aantal (tussen-)vonnissen in schadevergoedingszaken gewezen, die in het laatste hoofdstuk van deze kroniek zullen worden besproken.

• Auteursinformatie

  Mr. S. Tuinenga

  Mr. S. Tuinenga is als advocaat werkzaam bij Stibbe (Amsterdam).

  Prof. mr. J.S. Kortmann

  Prof. mr. J.S. Kortmann is als advocaat werkzaam bij Stibbe (Amsterdam) en is bovendien als hoogleraar European Tort Law verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.

Wezenlijke wijzigingen na Europese aanbesteding

• Samenvatting

  Auteurs gaan in op het leerstuk van de ‘wezenlijke wijziging’. Wordt een Europees aanbestede overeenkomst wezenlijk gewijzigd, dan is sprake van een nieuwe opdracht die (mogelijk) wederom Europees moet worden aanbesteed. Auteurs behandelen het relevante Europese aanbestedingsrecht met daarbij korte uitstapjes naar internationale regelingen. Vervolgens signaleren zij enkele praktisch relevante punten waarop thans rechtsonzekerheid bestaat; voor die punten worden aanbevelingen gedaan.

• Auteursinformatie

  Prof. mr. J.M. Hebly

  Prof. mr. J.M. Hebly is advocaat bij Houthoff Buruma en tevens hoogleraar Bouw- en aanbestedingsrecht aan de Universiteit Leiden.

  Mr. P. Heijnsbroek

  Mr. P. Heijnsbroek is advocaat bij Houthoff Buruma.

‘De Nederlander betaalt teveel voor zijn biertje’

• Samenvatting

  De hier te bespreken arresten van 16 juni 2011, zaken T-240/07 (Heineken N.V. en Heineken Nederland B.V.) en T-235/07 (Bavaria N.V.), alsmede het arrest van 15 september 2011, zaak T-234/07 (Koninklijke Grolsch N.V.), betreffen het Nederlandse ‘bierkartel’, dat volgens de Europese Commissie in haar boetebesluit in ieder geval in de periode 1996-1999 actief was.

• Auteursinformatie

  Mr. R. Ludding

  R. Ludding is advocaat bij DLA Piper Nederland N.V.

  Mr. F. Pasaribu

  F. Pasaribu is advocaat bij DLA Piper Nederland N.V.

De plaats van het schadebrengende feit nader bepaald: het arrest eDate Advertising GmbH en Martinez

• Samenvatting

  Op 25 oktober 2010 heeft het Hof van Justitie uitspraak gedaan in de gevoegde zaken eDate Advertising GmbH/X en Martinez/MGN Limited. Daarin heeft het Hof van Justitie een belangrijke aanvullende regel gegeven om te bepalen voor welke rechter degene die is geschaad door een publicatie op internet zijn volledige schade kan verhalen. Voor een dergelijk geval moet de plaats van het schadebrengende feit van artikel 5 punt 3 EEX-Verordening aldus worden uitgelegd dat tevens de rechter bevoegd is van de plaats waar de gelaedeerde het centrum van zijn belangen heeft. Tevens bepaalde het Hof van Justitie dat de bevoegde rechter daarbij overeenkomstig artikel 3 van de Richtlijn inzake elektronische handel (‘de Richtlijn’)¹x Richtlijn 2000/31/EG van het Europees Parlement en de Raad van 8 juni 2000 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij, met name de elektronische handel, in de interne markt (Pb. EG 2000, L 178/1). het recht van de vestigingstaat van de uitgever moet toepassen, met inbegrip van het civiele recht.

  Noten

  • 1 Richtlijn 2000/31/EG van het Europees Parlement en de Raad van 8 juni 2000 betreffende bepaalde juridische aspecten van de diensten van de informatiemaatschappij, met name de elektronische handel, in de interne markt (Pb. EG 2000, L 178/1).

• Auteursinformatie

  Mr. H.W. Wefers Bettink

  Mr. H.W. Wefers Bettink is advocaat bij Houthoff Buruma.

De Anti-Piraterij Verordening: grenzen aan de maatregelen bij de grens

• Samenvatting

  Bespreking van het recente arrest van het Hof van Justitie¹x HvJ EU 1 december 2011, gevoegde zaken C-446/09, Koninklijke Philips Electronics N.V./Lucheng Meijing Industrial Company c.s. en C-495/09 Nokia Corporations/Her Majesty’s Commissioners of Revenue and Customs, <B9 10487>. Hierna: ‘arrest in de gevoegde zaken Philips en Nokia’,<B9 10487>. met betrekking tot de vervaardigingsfictie in de Anti-Piraterij Verordening en het voorstel van de Commissie voor een gewijzigde Anti-Piraterij Verordening.²x Europese Commissie, Brussel 24 mei 2011, Voorstel voor een Verordening van het Europees Parlement en de Raad inzake de handhaving van intellectuele eigendomsrechten, COM (2011) 285 definitief.
  * Mr. M.W. Wiegerinck Met dit arrest komt een einde aan het gebruik van dit slagvaardige instrument in de strijd tegen namaak transitogoederen. Bezien wordt wat de laatste stand van zaken is en of het voorstel een alternatief biedt.

  Noten

  • 1 HvJ EU 1 december 2011, gevoegde zaken C-446/09, Koninklijke Philips Electronics N.V./Lucheng Meijing Industrial Company c.s. en C-495/09 Nokia Corporations/Her Majesty’s Commissioners of Revenue and Customs, <B9 10487>. Hierna: ‘arrest in de gevoegde zaken Philips en Nokia’,<B9 10487>.

  • 2 Europese Commissie, Brussel 24 mei 2011, Voorstel voor een Verordening van het Europees Parlement en de Raad inzake de handhaving van intellectuele eigendomsrechten, COM (2011) 285 definitief.
    * Mr. M.W. Wiegerinck

• Auteursinformatie

  Mr. M.W. Wiegerinck

  Mr. M.W. Wiegerinck is advocaat te Amsterdam bij Arnold + Siedsma.

Aansprakelijkheid moeder en recidive

Rechter eist zorgvuldigheid bij toepassen mededingingsrechtelijk ondernemingsbegrip

• Samenvatting

• Auteursinformatie

  Mr. P. van den Berg

  Mr. P. van den Berg is advocaat bij Freshfields Bruckhaus Deringer LLP.

  Mr. A. Pliego Selie

  Mr. A. Pliego Selie is advocaat bij Freshfields Bruckhaus Deringer LLP.

Duitsland mag activiteiten van het Deense Roj TV verbieden, maar de ontvangst niet blokkeren

• Samenvatting

  Het Hof van Justitie maakt in de Mesopotamia-zaak duidelijk dat Duitsland de activiteiten van een Deens televisiebedrijf mocht verbieden wegens aansporing tot haat. Het activiteitenverbod was niet in strijd met de Televisierichtlijn (Richtlijn 89/552/EG).¹x Richtlijn 89/552/EEG van de Raad van 3 oktober 1989 betreffende de coördinatie van bepaalde wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen in de Lid-Staten inzake de uitoefening van televisie-omroepactiviteiten, Pb. EG 1989, L 298/23, gewijzigd bij Richtlijn 97/36/EG van het Europees Parlement en de Raad van 30 juni 1997, Pb. EG 1997, L 202/60. De richtlijn 89/552/EEG is later gewijzigd door Richtlijn 2007/65/EG van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2007 tot wijziging van Richtlijn 89/552/EEG, Pb. EU 2007, L 332/27 (de Richtlijn audiovisuele mediadiensten). Deze wijziging was echter geen onderwerp van dit arrest. Het is echter niet toegestaan voor Duitsland om de daadwerkelijke ontvangst van uitzendingen uit Denemarken te blokkeren.

  Noten

  • 1 Richtlijn 89/552/EEG van de Raad van 3 oktober 1989 betreffende de coördinatie van bepaalde wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen in de Lid-Staten inzake de uitoefening van televisie-omroepactiviteiten, Pb. EG 1989, L 298/23, gewijzigd bij Richtlijn 97/36/EG van het Europees Parlement en de Raad van 30 juni 1997, Pb. EG 1997, L 202/60. De richtlijn 89/552/EEG is later gewijzigd door Richtlijn 2007/65/EG van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2007 tot wijziging van Richtlijn 89/552/EEG, Pb. EU 2007, L 332/27 (de Richtlijn audiovisuele mediadiensten). Deze wijziging was echter geen onderwerp van dit arrest.

• Auteursinformatie

  Mr. M.I. Robichon-Lindenkamp

  Mr. M.I. Robichon-Lindenkamp is advocaat bij Kennedy Van der Laan te Amsterdam.

  Mr. M.A. van Bemmel

  Mr. M.A. van Bemmel is advocaat bij Kennedy Van der Laan te Amsterdam.

FA Premier League/Karen Murphy

• Samenvatting

  De tamelijk opgewonden berichtgeving over de uitspraak van het Hof van Justitie van 4 oktober jl. in de FA Premier League-zaak doet vermoeden dat de tijden van Bosman en het Luxemburgse activisme van de jaren zeventig herleven. Belangwekkend is het arrest zonder meer, maar goed beschouwd minder spectaculair voor het mededingingsrecht dan voor het recht van de intellectuele eigendom.

• Auteursinformatie

  Mr. P.J. Kreijger

  Mr. P.J. Kreijger is advocaat bij Linklaters LLP te Amsterdam.

CBb stelt grenzen aan alles-in-één-hand stelsel

• Samenvatting

  Bij uitspraak van 30 augustus 2011¹x LJN BR6737. bevestigt het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) de uitspraak van de Rechtbank Rotterdam van 28 april 2009²x LJN BI3337. waarin de rechtbank oordeelde dat de NMa de verplichting tot functiescheiding zoals bedoeld in artikel 54a Mw had geschonden. Het CBb overweegt dat de verplichting tot functiescheiding ertoe strekt te verzekeren dat de beslissing om al dan niet een boete op te leggen objectief en onbevooroordeeld plaatsvindt. Volgens het CBb had de NMa zich in de onderhavige zaak niet van die verplichting gekweten. De Juridische Dienst van de NMa had namelijk voorafgaand aan het primaire besluit bij een derde partij feitelijke informatie opgevraagd. Het opvragen van dergelijke informatie kwalificeert als een onderzoekshandeling en is voorbehouden aan de daartoe aangewezen ambtenaren van de NMa. Het CBb overweegt dat binnen het in de Mededingingswet voorziene alles-in-één-hand stelsel de verplichting tot functiescheiding van fundamentele betekenis is. Het CBb verbindt daaraan vervolgens de conclusie dat niet alleen het procedureel incorrect verkregen bewijsmateriaal moet worden uitgesloten, maar dat de ‘smet’ van dit bewijsmateriaal ook kleeft aan de waardering van het reeds in de onderzoeksfase verkregen bewijsmateriaal.

  Noten

  • 1 LJN BR6737.

  • 2 LJN BI3337.

• Auteursinformatie

  Mr. B.H.J. Braeken

  Mr. B.H.J. Braeken is advocaat bij Stibbe te Amsterdam.

De redelijke termijn in het mededingingsrecht

Nog altijd redelijk?

• Samenvatting

  Uit artikel 6 lid 1 EVRM volgt de plicht een procedure binnen een redelijke termijn te berechten. Artikel 6 EVRM is onverkort van toepassing op mededingingsprocedures. Het leerstuk van de redelijke termijn in mededingingszaken is sinds enkele jaren een bekend fenomeen, zowel Europees als nationaal. Het leerstuk is echter nog altijd in ontwikkeling. In deze bijdrage staan wij stil bij de laatste ontwikkelingen op het gebied van de redelijketermijnjurisprudentie in het (Europese) mededingingsrecht.

• Auteursinformatie

  Mr. S.M.M.C. Vinken

  Mr. S.M.M.C. Vinken is advocaat bij BANNING N.V. te ’s-Hertogenbosch.

  Mr. M.J. van Joolingen

  Mr. M.J. van Joolingen is advocaat bij BANNING N.V. te ’s-Hertogenbosch.

Over moeders en dochters

Het weerlegbaar vermoeden in de praktijk

• Samenvatting

• Auteursinformatie

  Mr. F. Muller

  Mr. Frans Muller is advocaat bij Clifford Chance in Amsterdam.

  Dr. mr. S. Verschuur

  Dr. mr. S. Verschuur is advocaat bij Clifford Chance in Amsterdam.

Onverwachte bedrijfsbezoekingen

• Samenvatting

• Auteursinformatie

  Mr. R. Wesseling

  Mr. R. Wesseling is advocaat bij Stibbe en Professor of Competition Law and Regulation aan de faculteit der rechtsgeleerdheid van de Universiteit van Amsterdam.

Staatssteun in de zorgsector

Een trage ontwikkeling naar een gelijk speelveld voor zorginstellingen?

• Samenvatting

  De Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg) vormt het sluitstuk van een reeks wetten die gezamenlijk het nieuwe zorgstelsel in Nederland vormgeven. Samen met het wetgevingspakket omtrent de modernisering van de AWBZ vormen zij de wettelijke basis voor de introductie van marktwerking in de zorg in Nederland. Met de introductie van marktwerking komen ook de staatssteunregels in beeld. Omdat de (meeste) activiteiten van zorginstellingen kwalificeren als economische activiteiten, zijn de staatssteunregels in beginsel van toepassing op steunverlening door de overheid aan die zorginstellingen. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste ontwikkelingen, de beschikkingspraktijk en de jurisprudentie op Europees en nationaal niveau wat betreft steunverlening in de zorgsector.

• Auteursinformatie

  Mr. Y.A. Maasdam

  Mr. Y.A. Maasdam is advocaat bij Maasdam Mededingingsadvocaten in Rijswijk.

  Mr. P.A.M. Broers

  Mr. P.A.M. Broers is advocaat bij Maasdam Mededingingsadvocaten in Rijswijk.

Pfleiderer AG/Bundeskartellamt

• Samenvatting

  De bijdrage betreft een noot bij het arrest Pfleiderer aangaande de prejudiciële vraag of het Unierecht zich verzet tegen inzage in nationale clementiestukken door een derde. Het arrest stelt dat een vordering tot inzage dient te worden beoordeeld naar nationaal recht, waarbij per geval de uit het Unierecht voortvloeiende belangen dienen te worden afgewogen. Het commentaar gaat in op de mate van invulling die het Hof van Justitie had kunnen geven aan de reikwijdte van de bescherming van clementiestukken. Vervolgens wordt de door het Hof van Justitie voorgestane belangenafweging behandeld en wordt stilgestaan bij mogelijke gevolgen van dit arrest voor de Nederlandse rechtspraktijk.

• Auteursinformatie

  Mr. M. Kuijper

  Mr. M. Kuijper is advocaat bij Boekel De Nerée N.V. te Londen.

Bewijswaarde clementieverklaringen – het arrest Aalberts

• Samenvatting

  In het arrest Aalberts heeft het Gerecht de beschikking van de Europese Commissie in de zaak Fittingen vernietigd voor zover daarbij aan Aalberts een boete was opgelegd voor kartelinbreuken van twee door haar verworven dochtermaatschappijen. De Commissie had zich bij de vaststelling van de inbreuk van een van deze dochtermaatschappijen te zeer verlaten op een clementieverklaring van een andere onderneming, zonder dat deze voldoende steun vond in aanvullend bewijsmateriaal. Daardoor was niet voldaan aan de voor vaststelling van een inbreuk op artikel 101 VWEU geldende bewijsstandaard.

• Auteursinformatie

  Mr. S.C.H. Molin

  Mr. S.C.H. Molin is advocaat bij De Brauw Blackstone Westbroek.

Openbaarheid en fusiecontrole

• Samenvatting

  De schokgolven van de vernietiging van de verbodsbeschikking in de Airtours/First Choice-zaak zijn bijna tien jaar later nog altijd voelbaar. Waar de poging van MyTravel (voorheen Airtours) om ter onderbouwing van haar schadevergoedingsactie met een beroep op de Eurowob documenten uit het fusiecontrole-dossier te bemachtigden nog spaak liep bij Commissie en Gerecht, oordeelt het Hof van Justitie thans dat MyTravel met een te magere motivering is afgescheept.

• Auteursinformatie

  Mr. P.J. Kreijger

  Mr. P.J. Kreijger is advocaat te Amsterdam (Linklaters LLP).

Sandd/Selekt Mail

• Samenvatting

  Bij besluit van 8 april 2011 heeft de raad van bestuur van de NMa bepaald dat voor de totstandbrenging van de overname door Sandd B.V. van Deutsche Post Selekt Mail Nederland C.V. en Deutsche Post Mail Distribution (Netherlands) B.V. geen vergunning is vereist.De NMa komt tot dit besluit ondanks haar inschatting dat het verdwijnen van Selekt Mail van de Nederlandse markt kan leiden tot significante mededingingsbeperkende effecten. Doorslaggevend voor haar beslissing om toch geen vergunning te eisen, is de afwezigheid van causaliteit tussen de concentratie en de mededingingsbeperkende effecten. Uit een analyse van de counterfactual blijkt namelijk dat deze effecten zich vermoedelijk ook zullen voordoen in een scenario waarin Selekt Mail niet wordt overgenomen door Sandd.

• Auteursinformatie

  Mr. B.J.H. Braeken

  Mr. B.J.H. Braeken is advocaat bij Stibbe te Amsterdam.

Mededingingsrechtelijke Known Unknowns. Of toch Unknown Unknowns?

• Samenvatting

• Auteursinformatie

  Mr. H.H.P. Lugard

  Mr. H.H.P. Lugard is als Ass. Professor verbonden aan het Tilburg Law and Economics Center (TILEC) en tevens redactielid van M&M.