Deze bijdrage is een reactie op Van Dunné’s uiteenzetting hieraanvoorafgaand. De auteur richt zich in het bijzonder op één aspect van het door Van Dunné besprokene, namelijk de verbinding van wijziging en uitleg bij onvoorziene omstandigheden.

Rieme-Jan Tjittes ten slotte, pleit voor het gelijkschakelen van de eisen die het recht stelt aan het tijdig klagen door consumenten. Als gevolg van het implementeren van een Europese richtlijn geldt bij de consumentenkoop voor het op de voet van artikel 7:23 BW gaan lopen van de klachttermijn alleen de eis dat de consument feitelijk weet van het gebrek aan de zaak, niet daarenboven ook nog de (vaak in de tijd daaraan voorafgaande) eis dat de consument het gebrek redelijkerwijs had behoren te ontdekken. Artikel 6:89 BW (de algemene klachtplicht) differentieert echter niet tussen een consument-crediteur en een andere crediteur, zodat voor de consument-crediteur in algemene zin ook gewoon de dubbele eis geldt, terwijl het niet zelden (denk aan financiële dienstverlening) om complexere producten gaat dan bij de doorsnee-koop. Tjittes vindt dit onwenselijk en wil voor consumenten ook bij de algemene klachtplicht uitgaan van (in feite) enkel de eis van feitelijk weten en, Grosheide, heeft hij daarmee misschien niet een punt?

Edwin van Wechem schrijft over de uitleg, een van de favoriete topics van Grosheide (kijk maar, er staat wat er staat). Van Wechem zoomt daarbij in op artikel 6:232 BW, op grond waarvan partijen gebonden zijn aan algemene voorwaarden, ook als zij de inhoud niet kennen. Volgens Van Wechem is daarmee het aloude arrest Holleman/De Klerk van tafel geveegd. Drion is daarvan niet helemaal zeker, maar dat doet er niet toe, want Van Wechems eigenlijke onderwerp is de onderbelichte rol van het genoemde artikel in relatie tot de uitleg. Hij meent, met kracht van argumenten, dat mede in het licht van artikel 6:232 BW algemene voorwaarden objectief uitgelegd zouden moeten worden in plaats van op basis van Haviltex (sec), zoals de Hoge Raad lijkt te leren. Grosheide zal het daar vast mee eens zijn.

Martijn Uijen geeft zijn bespiegelingen over de evolutie van ons privaatrecht, een onderwerp waar Grosheide in 2003 over schreef naar aanleiding van een beschouwing van Smits, en waarop Corjo Jansen vervolgens reageerde. Hoe verhoudt de tendens om zwakke partijen te beschermen zich tot het darwinistische principe van de survival of the fittest? Uijen stelt ons voor om de beschermingstendens eens te bezien als (het uitvloeisel van) de stem van de massa die in de twintigste eeuw in het Westen luid in ons recht heeft mogen klinken. Niet omdat dat een gevolg is van overheidsingrijpen (Grosheide in een andere rol) of van laissez faire (Jansen), maar simpelweg omdat onze maatschappij en ons recht op dat moment zo evolueerden.

Vrijwaringen en garanties zijn wel “het hart van de overnameovereenkomst” genoemd. In dit tijdschrift wordt dan ook met enige regelmaat aandacht besteed aan garanties. Vrijwaringen zijn echter minder vaak het onderwerp van beschouwing. In het onderhavige artikel gaan auteurs dieper in op enkele aspecten van vrijwaringsbepalingen in overnamecontracten, waaronder de onderscheiding tussen vrijwaringen en garanties.

De schrijver bespreekt twee arresten waarin de Hoge Raad rechtsduidend optreedt. In het Attingo-arrest overwoog de Hoge Raad dat niet aan de informatieplicht van algemene voorwaarden op grond van artikel 6:234 BW is voldaan indien de wederpartij van de gebruiker van de algemene voorwaarden de algemene voorwaarden moet googelen. In het arrest Ploum/Smeets II heeft de Hoge Raad gezichtspunten gegeven aan de hand waarvan kan worden getoetst of binnen bekwame tijd is geklaagd. Daarnaast overwoog de Hoge Raad in dat arrest dat de rechter contractsbepalingen binnen de Haviltex-toets taalkundig mag uitleggen bij gebreke van stellingen van partijen die een andere uitleg rechtvaardigen dan de taalkundige uitleg.

Bestaat de ‘tweede fase’ uit Plas/Valburg nog? Deze vraag houdt de gemoederen al geruime tijd bezig, met name na het arrest JPO/CBB. Uit de traditionele interpretatie van de zogenaamde driefasenleer zoals zich die in de literatuur heeft ontwikkeld naar aanleiding van het arrest Plas/Valburg volgde dat er zich tijdens de onderhandelingen een stadium kan voordoen waarin het partijen weliswaar nog vrij staat om de onderhandelingen eenzijdig af te breken, maar alleen wanneer – kort gezegd – de kosten die de onderhandelingspartner heeft gemaakt, worden vergoed. Hoewel de Hoge Raad sedert het arrest Plas/Valburg nimmer meer aan dit ‘stadium’ heeft gerefereerd, lijkt deze ‘tweede fase’ zich in de lagere jurisprudentie inmiddels een vaste plaats verworven te hebben en komt er langzaam maar zeker meer duidelijkheid over belangrijke vragen als: wat is de juridische grondslag voor een vordering die op deze ‘tweede fase’ is gebaseerd? Wanneer treedt die ‘tweede fase’ in? En welke schade kan worden gevorderd? Deze en aanverwante problematiek staat centraal in dit artikel.